ther budallai, i dehuri, ose i vogli që nuk dallon mes së mirës dhe së keqes (më pak se 7 vjeç), ose i rrituri
të cilit i ka ikur dallimi mes gjërave.
Kushti i dyte: Që therësi të jetë musliman ose nga ithtarët e librit të mëparshëm: çifut apo i krishterë. Therja e muslimanit lejohet të hahet qoftë ai mashkull apo femër, vepërmirë apo vepërkeq, i pastër apo i papastër. Therja e ithtarit të librit lejohet të hahet edhe nëse babai dhe nëna e tij janë të dy prej ithtarëve të librit ose jo. Muslimanët janë bashkuar unanimisht për lejimin e ngrënies së asaj që ther ithtari i librit,bazuar në Fjalën e Allahut të Madhëruar:
“Janë bërë të ligjshme këtë ditë et-tajjibat (tëgjitha ushqimet e mira e të pastra të lejuara nga Allahu).
Ushqimi (mishi i bagëtive të therura, i kajshëve të tjera të ngrënshme etj.) i ithtarëve të Librave të Parë (jehudive dhe të krishterëve) është i ligjshëm për ju dhe i juaji është i lejuar për ta.
(Të lejuara për ju për tu martuar) Janë gratë e dëlira besimtare dhe gratë e dëlira nga ato të cilëve u janë zbritur Librat e Parë (jehudi e të krishterë) para jush, kur tu keni dhënë atyre mehrin (vlerën e përcaktuar) e duhur
duke dëshiuar ndershmëri (duke u bashkuar në mënyrë të ligjshme).
Dhe kushdo që mohon besimin (islam),atëherë puna e tij është e pavlerë dhe në botën e pastajme ai do të jetë prej të humburve. ” [Kurani, E1 Maide,5].
Po ashtu Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem hëngri nga dashi të cilin ia dhuroi një grua çifute dhe po kështu hëngri nga buka prej elbi dhe gjella që i ofroi një çifut. Ndërsa therja e mosbesimtarëve të tjerë përveç ehli kitabëve nuk lejohet të hahet, bazuar në kuptimin e ajetit: “Ushqimi (mishi i bagëtive të therura, i kafshëve të tjera të ngrënshme etj.) i ithtarëve të Librave të Parë (jehudive dhe të krishterëve) është i Ligjshëm për ju dhe i juaji është i lejuar për ta. (Të lejuara përju për tu martuar) Janë gratë e dëlira besimtare dhe gratë e dëlira nga ato të cilëve u janë zbritur Librat e Parë (jehudi e të krishterë) para jush, kur tu keni dhënë atyre mehrin (vlerën e përcaktuar) e duhur duke dëshiruar ndershmëri (duke u bashkuar në mënyrë të ligjshme).
Dhe kushdo që mohon besimin (islam), atëherë puna e tij është e pavlerë dhe në botën e pastajme ai do të jetë prej tëhumburve. ” [Kurani, E1 Maide, 5].
Nuk është kusht që të pyetet muslimani apo i krishteri se si e theri atë që theri dhe a tha “Bismilah” apo jo. Madje kjo nuk lejohet, pasi është prej teprimit në fe dhe Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka ngrënë nga ajo që kanë therur çifutët pa i pyetur ata. Në “Sahihun e Buhariut” dhe të tjerë transmetohet nga Aishja (radiallahu anha) se “disa njerëz i thanë Profetit sal-lAllahu alejhi ve sel-1-em: “Disa njerëz na vijnë me mish dhe në nuk e dimë nëse e kanë përmendur Emrin e Allahut kur e kanë
therur atë apo jo.” Ai sal-lAllahu alejhi ve sel-lem tha: “Thuani ju Bismilah dhe hani (prej tij). ”Aishja thotë: “Ata kishin pak kohë që kishin dalë nga kufri dhe Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem i urdhëroi ata që të hanë prej atij mishi pa i pyetur (si e kanë therur), megjithëse ata të cilët e sillnin atë mish mund të mos i njihnin rregullat e Islamit, për shkak se ishin të rinj në Islam.”
Kushti i tretë: Të synosh (të bësh nijet) therjen e kafshës, bazuar në Fjalën e Allahut të Madhëruar: “Është e ndaluar përju ngrënia e cofëtinës, e gjakut, e mishit të derrit, e mishit të kafshës që është therur jo në emër të Allahut, e mishit të kafshës së mbytur lidhur në fyt, e mishit të kafshës që është rrahur dhe ka ngordhur, e mishit të kafshës që është vrarë nga rrëzimi apo nga brirët e kajshëve të tjera, e mishit të asaj që është kafshuar nga
egërsirat – përveç atyre që i therni ju para se të ngordhin. Gjithashtu, është e ndaluar për ju edhe ngrënia e mishit te kafshëve qe jane therur për nder të idhujve apo për të kërkuar fatin në fall. Të gjitha këto që u përmendën, jane gjynah. Sot, dëshpërohen ata që nuk besojne dhe kanë humbur çdo shprese që t’ju largojnë prej fesë suaj. Mos u fnkësoni prej tyre, por kini frikë prej Meje.
(Sot jua përsosa fenë tuaj, e plotësova dhuntinë Time ndaj jush dhe zgjodha që Islami të jetë feja juaj. Por kushdo qe është i shtrënguar nga uria (dhe ha çfarë eshtë e ndaluar), pa pasur qëllim të bëjë gjynah, do ta shohë se Allahu ështe Falës e Meshirëplotë. ” [Kurani, El-Maide, 3].
E therja është vepër e veçantë dhe ka nevojë për nijet. Dhe nëse nuk e synon therjen e saj, atëherë nuk lejohet ajo e therur, si prsh, kur dikush sulmohet nga një kafshë dhe ai ta therë atë vetëm me qëllimin për t’u mbrojtur prej saj.
Kushti i katërt; Që therja të mos bëhet për dikë tjetër përveç Allahut, e nëse ajo behet për dikë tjetër, nuk lejohet të hahet, si në rastin kur dikush ther një kafshë për madhërimin e një idhulli, ose për dikë që është i varrosur në një varr, ose për ndonjë engjëll, ose per babanë e ngjashëm me to, bazuar në Fjalën e Allahut të Madhëruar:
Është e ndaluar për ju ngrënia e coftinës, e gjakut, e mishit të derrit, e mishit të kafshës që është therur jo në emer te Allahut, e mishit të kafshës së mbytur lidhur në fyt, e mishit të kafshës qe është rrahur dhe ka ngordhur, e mishit të kafshes qe është vrare nga rrëzimi apo nga brirët e kafshëve të tjera, e mishit të asaj që është kafshuar nga egersirat – përveç atyre që i themi ju para se të ngordhin. Gjithashtu është e ndaluar perju edhe ngrënia e mishit të kafihëve qëjanë therurpër nder të idhujve apo për të kërkuar fatin në fall. Të gjitha këto që u përmendm, janëgjynah. Sot, dëshperohen ata që nuk besqjnë dhe karië humbur çdo. shpresë, që tju largojnë prej fesë suaj. Mos u feikësoni prej tyre, por kini frikë prej Meje! Sot jua përsosa fenë tuaj, e plotësova dhuntinë Time ndaj jush dhe zgjodha që Islami të jetë feja juaj. Por kushdo që eshtë i shtrënguar nga uria (dhe ha çfarë është e ndaluar), pa pasur qëllim të bëjë gjynah, do ta shohë se Allahu ështe Falës e Mëshirëplotë. ” [Kurani, El-Maide, 3]
Kushti i pestë: Të mos përmendë në therjen e kafshës emrin e dikujt tjetër përveç emrit të Allahut, si p.sh.dikush të thotë: “Me emrin e Profetit”, ose “Me emrin e Xhibrilit”, apo të filanit e filanit. Nëse dikush përmend emrin e dikujt tjetër përveç emrit të Allahut, nuk lejohet të hahet mishi i saj, qoftë edhe sikur të përmendë emrin e Allahut bashkë me ëmrin e dikujt tjetër sepse Allahu i Madhëruar thotë: “Është e ndaluar përju ngrënia e cofetinës, e gjakut, e mishit të derrit, e mishit të kafihës që është therurjo në emër të Allahut, e mishit të kafihës së mbytur lidhur nëfyt, e mishit të kafihës që është rrahur dhe ka ngordhur, e mishit të kafshës që është vrarë nga rrëzimi apo nga brirët e kafshëve të tjera, e mishit të asaj që është kafshuar nga egërsirat – përveç atyre që i therrni para se të ngordhin. Gjithashtu është e ndaluarpërju edhe ngrënia e mishit të kafshëve që janë therur për nder të idhujve apo për të kërkuar fatin në fall. Tëgjitha këto që u p ërmendën, janë gjynah. Sot, dëshperohen ata që nuk besojnë dhe kanë humbur çdo shpresë, që tju largojnë prej fesë suaj. Mos u frikësoni prej tyre, por kini frikë prej Meje.
Sot jua përsosa fenë tuaj, e plotësova dhuntinë Time ndaj jush dhe zgjodha që Islami të jetë feja juaj. Por kushdo që është i shtrënguar nga uria (dhe ha çfarë është e ndaluar), pa pasur qëllim të beje gjynah, do ta shohë se Allahu është Falës e Mëshirëplotë. ” [Kurani, £1 Maide, 3].
Kushti i gjashtë: Të përmendësh emrin e Allahut kur e ther kafshën, duke thënë “Bismilah”, sepse Allahu i Madhëruar thotë: “Hani prej asaj në (thefjen e) të cilës ështëpërmendur emri i Allahut, msejeni besimtarë të
provave të Tijt “Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem thotë: “Asaj kafshe që i derdhetgjaku dhe përmendet emri i Allahut mbi te (kur theret apo vritet), hani (prej saj). ”Nëse nuk përmendet emri i Allahut në therjen e
kafshës ajo nuk lejohet të hahet, sepse Allahu i Madhëruar thotë: Mos hani (o besimtarë) nga ai (mish) mbi të cilin nuk është përmendur Emri i Allahut.
Dhe vertet që shejtanët i frymëzojnë miqte e tyre nga mesi i njerëzve që tju kundërshtojnë ju dhe po tu bindeni atyre (duke i bere gjërat e paligjshme – te ligjshme)y atëherë pa dyshim qe do të ishit mushrikë (mosbesimtarë, që besojnë ne shumë zota). ” [Kurani, E1 Enam, 121].
Nuk ka dallim mes lënies së thënies “Bismilah” me qëllim, nga harresa apo nga injoranca, bazuar ne kuptimin e përgjithshëm te këtij ajeti, sepse Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem e ka bërë kusht thënien “Bismilah” në lejimin e ngrënies së të therurës dhe kushti nuk rrëzohet nga harresa apo mosdija. Por nëse theresi është memec dhe nuk mund ta shprehë thënien “Bismilah”, i mjafton të bëjë me shenjë domethënëse të kësaj sepse Allahu i Madhëruar thotë:
“Kini pra frikë Allahun dhe permbushni detyrimin e Tij sa të mundeni; degjoni dhe binduni dhe shpenzoni në miresi, kjo është më e mira për veten e tyre. Dhe kushdo që shpëton nga lakmia e nefsit të vet ateherë këta janë te fituarit. ” [Kurani, Ët Tegabun, 16]
Kushti i shtatë: Që therja të bëhet me diçka të mprehtë e cila e derdh gjakun e kafshës rrëke, qoftë prej hekuri, ose prej guri, prej qelqi etj., bazuar në fjalen e Pejgamberit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem: (Asaj kafshe që i derdhet gjaku dhe përmendet Emri i Allahut mbi të (kur theret apo vritet), hani (prej saj) perderisa mjeti i përdorur nuk është dhëmb apo thua dhe do tju tregoj përse: sepse dhembi është eshtër, ndërsa thoi është mjeti
therës i habeshive. E nëse kafshës i del shpirti me një mjet jo te mprehtë, nuk lejohet të hahet, si p.sh. nga mbytja, nga dredhja me korent apo ngjashëm me këto derisa ajo te ngordhë. Por nëse e përdor këtë gë (korentin apo ngjashëm me të) derisa kafshës t’i ike ndjenja, pastaj e ther atë sipas sheriatit, duke qenë se ajo është e gjallë me jetë të qëndrueshme, atëherë lejohet të hahet, sepse Allahu i Madhëruar thotë:
“Është e ndaluar për ju ngrënia e cofëtinës, e gjakut, e mishit të derrit, e mishit të kafshës që është therur jo në emër të Allahut, e mishit të kafshës së mbytur lidhur në fyt, e mishit të kafshës që është rrahur dhe ka ngordhur, e mishit të kafshës që është vrarë nga rrëzimi apo nga brirët e kafshëve të tjera, e mishit të asaj që është kafshuar nga egërsirat – përveç atyre që i themi ju para se të ngordhin. Gjithashtu, është e ndaluar për ju edhe ngrënia e mishit të kafshëve që janë therur për nder të idhujve apo për të kërkuar fatin në to. Të gjitha këto që u përmendën, janë gjynah. Sot, dëshpërohen ata që nuk besojne dhe kanë humbur çdo shpresë që tju largojnë prej fesë suaj. Mos u frikësoni prej tyre, por kini frikë prej Meje.Sot jua përsosa fenë tuaj, e plotësova dhuntinë Time ndaj jush dhe zgjodha qe Islami të jetë feja juaj. Por kushdo që është i shtrenguar nga uria (dhe ha çfare eshtë e ndaluar), pa pasurqëllim të bëjë gjynah, do ta shohë se Allahu është Falës e Mëshirëplotë. ” [Kurani, E1 Maide, 3]
Kushti i tetë: Rrjedhja e gjakut, d.m.th. nxjerrja e tij me therjen e kafshës, sepse Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem thotë: Asaj kafshe që i derdhet gjaku dhe permendet ermri i Allahut mbi të (kur theret apo vritet), hani (prej saj). ”Nëse kafsha nuk mund të kapet për t’u therur, siç është kafsha e egërsuar, ose kafsha që ka rënë në një pus apo greminë e ngjashëm me këtë, mjafton për therjen e saj që të derdhet gjaku nga çdo vend qoftë prej trupit të saj, por më e preferuar është goditja e saj në atë vend ku i del shpirti më shpejt sepse kjo është më lehtësuese për kafshën dhe më pak e dhimbshme për të. Por nëse kafsha mund të kapet, atëherë derdhja e gjakut të saj duhet që patjetër të jetë nga poshtë fytit deri në nofulla, me qëllim që të prehen dy venat e qafës; dy vena të trasha rreth fytit, dhe më e plotë është që bashke me këto dy vena të prehetm cdhe gurmazi, që është vena e kalimk të ajrit dhe ezofagu (nga kalon ushqimi), se kështu del lënda e mbajtjes së kafshes së gjallë, pra gjaku, rruga e daljes së të cilës është gurmazi dhe ezofegu. Por edhe nëse mjaftohesh me prerjen e dy venave të qafes, e therura lejohet të hahet.
Shkëputur nga broshura “Rregullat e kurbaneve dhe therjeve” nga Imam Uthejmin,
No comments:
Post a Comment